جهت نوشتن یک مقاله تخصصی با کیفیت، بمنظور اخذ پذیرش و انتشار در یک ژورنال علمی معتبر، باید مراحل مختلفی را مدنظر قرار دهید که این مراحل بصورت خلاصه و به ترتیب در زیر بیان شده‌اند:
جزئیات مربوط به هر یک از موارد فوق در زیر بیان شده است:
در این مرحله باید تمامی داده‌ها و اطلاعات با اهمیت، تحلیل‌ها، نمودارها و جداول را جمع‌آوری نمایید. نتایج باید با یک نظم و ترتیب منطقی، طبقه‌بندی شده که این طبقه‌بندی ممکن است براساس ترتیب و توالی نتایج بدست آمده نباشد. همچنین در این مرحله باید داده‌ها و اطلاعات را بصورت یکجا جمع‌آوری نموده تا بتوانید بر اساس آنها، نمودارهای مناسبی را جهت ارائه و ثبت در مقاله، رسم کنید (تعداد نمودارها باید بصورت معمول مابین 6 تا 8 نمودار باشد و همچنین در کنار هر نمودار توضیحاتی نوشته شود تا بتوان در آینده جهت یادآوری نتایج، مورد استفاده قرار گیرند). در انتها نیز با استاد و یا مشاور خود در مورد نتایج بدست آمده مشورت نمایید و نکات مهم را یادداشت کنید.
در این مرحله باید حداقل 2 یا 3 دستاورد مهم حاصل از تحقیقات و یا آزمایشات خود را یادداشت کرده و آنها را بعنوان خط مشی اصلی مقاله خود درنظر بگیرید و پیش‌نویس مناسبی از آنها تهیه نمایید. همچنین باید توجه داشته باشید که در هنگام نگارش مقاله، متن آن بایستی بگونه‌ای باشد که برای خواننده به آسانی قابل فهم بوده و بتواند ارتباط مابین بخش‌های مختلف آن را درک کند. نکته دیگری که باید در این مرحله به آن توجه شود لزوم فراهم نمودن نمودارها و جداول با کیفیت و دقت بالا از لحاظ وضوح و دقت اعداد می‌باشد.
یک مقاله علمی بطور کلی شامل بخش‌های زیر می‌باشد:
توضیحات مربوط به هر یک از بخش‌های فوق در ادامه بیان شده است.
عنوان (Title)
عنوان مقاله باید بگونه‌ای نوشته شود که ساده و جذاب بوده و بصورت دقیق، نمایانگر تحقیق یا آزمایش انجام شده در مقاله باشد. در عنوان مقاله نباید از کلمات اختصاری که تنها برای گروه یا قشر خاصی قابل فهم می‌باشد، استفاده کنید.
چکیده (Abstract)
چکیده مقاله که در حالت کلی دارای محدودیت کلمات می‌باشد، باید بگونه‌ای نوشته شود که در آن هدف از تحقیق انجام شده در مقاله عنوان شود. در این قسمت باید به ذکر کلیات نتایج و دستاوردهای بدست آمده در مقاله بپردازید و از ذکر جزئیات خودداری نمایید. همچنین باید این نکته را مدنظر قرار دهید که نگارش چکیده مقاله را به نحوی انجام دهید که ابتکاری بوده و در خواننده ایجاد جذابیت و علاقه‌مندی نماید.
مقدمه (Introduction)
بخش مقدمه را با یک پیش زمینه‌ی کلی از موضوع مقاله شروع نمایید. در ادامه 2 یا 3 پاراگراف را به بررسی تحقیقات و کارهای قبلی انجام شده، اختصاص دهید. در انتها نیز به موضوعات و مواردی که قرار است در این مقاله به آنها بپردازید، اشاره نمایید.
بخش تحقیقات یا آزمایشات (Experimental Section)
در این بخش باید به تشریح ابزار و روش‌های مورد استفاده در آزمایشات و یا تحقیقات انجام شده در مقاله بپردازید.
نتایج و بحث (Results and Discussion)
بخش نتایج و بحث می‌تواند در قالب دو بخش مجزا و یا در یک بخش واحد طبقه‌بندی شود. در این بخش باید به تشریح نتایج بدست آمده با ذکر جزئیات آن بپردازید و این نتایج را درصورت لزوم با نتایج تحقیقات قبلی انجام شده، مقایسه نمایید. نکته قابل ذکر آن است که نباید هیچ نمودار یا جدولی را بدون بحث و توضیح مناسب در مورد آن، ارائه دهید.
نتیجه‌گیری‌ها (Conclusions)
در این بخش باید دستاوردها و یافته‌‌های کلی مقاله ذکر شده و همچنین دورنما یا کاربردی از تحقیقات انجام شده در این مقاله بیان شود. نکته مهم آن است که به هیچ وجه، چکیده مقاله را در این بخش بازنویسی نکنید.
تقدیرها (Acknowledgments)
در بخش تقدیرها می‌توانید از افراد یا سازمان‌هایی که در انجام این تحقیق به شما کمک نمودند، تشکر نمایید.
منابع (References)
در این بخش، منابع و مراجع مورد استفاده در انجام مقاله بیان می‌شود. باید توجه داشته باشید که چگونگی و ترتیب بیان این منابع، در ژورنال‌های مختلف متفاوت بوده و به همین دلیل باید قبل از نگارش این بخش به فرمت ژورنال مورد نظر خود مراجعه کنید.
پیوست (Appendix)
در این بخش، توضیحات تکمیلی اعم از اثبات روابط، داده‌ها و ... که ذکر آنها در بخش‌های اصلی مقاله موجب سردرگمی خواننده و یا طولانی شدن مطالب می‌گردد، آورده می‌شود.
پس از نگارش مقاله، مرحله بعدی انتخاب یک ژورنال مناسب و معتبر می‌باشد. هر ژورنالی در حوزه و زمینه‌ی خاصی فعالیت می‌کند که این امر موجب می‌گردد که دامنه مخاطبان آنها متفاوت باشد. انتخاب یک ژورنال مناسب می‌تواند تأثیر زیادی بر روی تحقیقات شما داشته باشد. در این مرحله لازم است که حداقل 2 یا 3 ژورنال مرتبط با حوزه تحقیقاتی خود را که دارای ضریب تأثیر (Impact Factor) مناسب می‌باشد، انتخاب نمایید.
جهت مطالعه بیشتر در مورد ضریب تأثیر، مقاله ضریب تأثیر، Impact Factor یا IF چیست؟ را مطالعه کنید
سپس ضمن مشورت با استاد راهنما یا مشاور خود، یکی از این ژورنال‌ها را جهت ارسال مقاله خود انتخاب کنید.
پس از انتخاب یک ژورنال مناسب و معتبر، مرحله بعدی ثبت و ارسال مقاله (Submission) می‌باشد. در این مرحله لازم است که مقاله را یکبار دیگر و با دقت مطالعه نموده که اشکالی چه از لحاظ ساختاری و چه از لحاظ نگارشی در آن وجود نداشته باشد.
نکته قابل ذکر در این قسمت آن است که اکثر ژورنال‌ها علاوه بر فایل اصلی مقاله از شما فایل دیگری را (Cover Letter) مطالبه می‌کنند که شامل پاراگراف‌هایی بوده که دربرگیرنده‌ی نتایج مهم بدست آمده از تحقیقات و آزمایشات شما باشد.
پس از ارسال مقاله برای ژورنال مورد نظر، این مقاله بطور معمول توسط حداقل 2 یا 3 داور مورد بررسی قرار می‌گیرد. داوران به ضعف‌های مقاله اشاره نموده و همچنین پیشنهاداتی را جهت بهبود محتوای علمی مقاله ارائه می‌دهند. در این مرحله شما باید به دقت به موارد مطرح شده توسط داوران توجه نموده و به سؤالات آنها پاسخ دهید. در مواردی که نظر شما با نظر داوران در مورد موضوع خاصی متفاوت است، باید پاسخ شما با نهایت احترام و ادب باشد. در این مرحله نظر داوران ممکن است به این صورت باشد که شما بتوانید مقاله خود را پس از انجام اصلاحات، بصورت مجدد برای ژورنال مورد نظر ارسال کنید.
در حالت دیگر نیز ممکن است نظر داوران منجر به رد مقاله شما جهت چاپ در ژورنال مورد نظر باشد. در این حالت شما می‌توانید مقاله خود را برای ژورنال دیگری ارسال نمایید، ولی قبل از آن باید توجه داشته باشید که تمامی موارد و نگرانی‌هایی را که داوران در مورد مقاله شما مطرح نمودند بصورت مناسب اصلاح کرده و رفع نمایید.
جهت آشنایی با مطالب کلیدی در ارتباط با پذیرش یک مقاله تخصصی، مقاله سؤالات و نکاتی که توجه به آنها موجب پذیرش یک مقاله تخصصی می‌شود را مطالعه کنید